Talep esnekliği, talebin başka bir değişkendeki değişime göre duyarlılığının ekonomik bir ölçüsüdür. Bir mal veya hizmetten talep edilen miktar, fiyat, gelir ve tercih gibi birçok faktöre bağlıdır. Bu değişkenlerde her değişiklik olduğunda, mal veya hizmetin talep ettiği miktarda bir değişikliğe neden olur.
Örneğin, talep edilen miktardaki değişiklik ile bir mal veya hizmetin fiyatı arasında bir ilişki olduğunda, esneklik talebin fiyat esnekliği olarak bilinir. Talep esnekliğinin diğer iki ana türü, talebin gelir esnekliği ve talebin çapraz esnekliğidir.
Tüketici gelirleri, bir mal veya hizmet talebinde çok önemli bir rol oynamaktadır. Tüketici gelirlerinde bir değişiklik olduğunda, diğer tüm faktörler aynı kalırsa, bir mal veya hizmetin talep ettiği miktarda bir değişikliğe neden olur. Bir mal veya hizmetin talep ettiği miktardaki değişikliğin, tüketici gelirlerindeki değişime duyarlılığı, talebin gelir esnekliği olarak bilinir. Talebin gelir esnekliğini hesaplamak için kullanılan formül, bir mal veya hizmetin talep ettiği miktardaki yüzde değişimin, tüketici gelirlerindeki yüzde değişimine bölünmesidir.
Talebin gelir esnekliği 1'den fazlaysa, mal veya hizmet lüks ve gelir esnekliği olarak kabul edilir. Sıfır ile 1 arasında bir gelir esnekliği talebi olan bir mal veya hizmet, normal mal ve gelir esnek olmayan olarak kabul edilir. Bir mal veya hizmetin sıfırın altında talep geliri esnekliği varsa, aşağı mal olarak kabul edilir ve negatif gelir esnekliği vardır.
Örneğin, bir malın -1.5 talep geliri esnekliğine sahip olduğunu varsayalım. Mal daha düşük kabul edilir ve bu mal için talep edilen miktar, tüketicilerin gelirleri arttıkça düşer.
Talep esnekliğinin başka bir örneği talebin çapraz esnekliğidir. Bu, bir mal veya hizmetten talep edilen miktarın, benzer bir mal veya hizmetin fiyatındaki bir değişikliğe ne kadar duyarlı olduğunu ölçer. Talebin çapraz esnekliği, bir malın talep edilen miktarının yüzde değişiminin, ikame malın fiyatındaki yüzde değişimine bölünmesiyle hesaplanır.
Mal talebinin çapraz esnekliği sıfırdan büyükse, malların ikame olduğu söylenir. Çapraz esnekliği sıfıra eşit olan mallarda, iki mal birbirinden bağımsızdır. Talebin çapraz esnekliği sıfırdan az ise, iki malın tamamlayıcı olduğu söylenir.
Örneğin, diş macunu, ikame malın bir örneğidir. Bir marka diş macununun fiyatı artarsa, başka bir markaya olan talep de artar. Tamamlayıcı ürünlere örnek olarak sosisli çörekler ve sosisli sandviçler verilebilir. Sosisli sandviçlerin fiyatı, kalan her şey değişmeden artarsa, sosisli çörekler için talep edilen miktar azalır.