Talep şokları, mal veya hizmet talebinin artmasına veya azalmasına neden olan sürpriz olaylardır. Arzın kısa vadede esnek olmama eğiliminde olması nedeniyle yükselen veya düşen fiyatlara yol açabilirler. Zamanla, şok kaybolur ve arz yeni, sürdürülebilir bir denge bulmak için tepki verir.
Olumlu Talep Şokları
Olumlu talep şokları ekonomide artan toplam talebin artmasına ve tüketimin artmasına neden olmaktadır.
Olumlu talep şoklarına örnekler:
Artan gelir bekleyen şirketler, daha fazla işçi istihdam ederek veya operasyonları genişleterek yanıt verebilir. İşe alım ve ekonomik faaliyetteki bu artış, daha da fazla tüketime yol açacak şekilde geri beslenmektedir. Olumlu talep şokunun bir dezavantajı, ekonominin tam kapasiteye yakın olması ve enflasyon risklerini artırması durumunda daha yüksek fiyatlara yol açabilmesidir.
Olumsuz Talep Şokları
Olumsuz ekonomik şoklar korku yaratma etkisine sahiptir. Bu zihniyette, insanlar tüketmektense tasarruf etme eğilimindedirler.
Olumsuz talep şoklarına örnekler:
- Terörist saldırılarDoğal afetlerStok pazarı çöküyor
Olumsuz talep şokları dönemlerinde, insanlar ekonomik büyümenin ayrılmaz faaliyetleri olan bir iş kurma ya da eğitim alma riski almaya daha az eğilimlidirler. Her ne kadar bu kararlar bireysel olarak rasyonel olsa da, toplamda, ekonomik kayıpların sakatlanmasına yol açabilir.
Böyle olumsuz bir talep şokunu dengelemek için, hükümetler kendi kendini güçlendiren negatif spirali tersine çevirmek için faiz oranlarını düşürmeye, vergileri azaltmaya veya harcamaları artırmaya eğilimli olabilirler. Bu, esasen, olumsuz olana karşı koymak için pozitif bir talep şoku getirmeyi amaçlamaktadır.
(Daha fazla bilgi için "Toplam Talepte Hangi Faktörlerin Değişime Neden Olduğu" konusunu okuyun).