Kalabalıklaşma etkisi ve çarpan etkisi, açık harcamalarıyla finanse edilen hükümet ekonomik müdahalesinin iki zıt ya da rakip olası etkisi olarak görülebilir.
Geleneksel iktisat teorisinde, dışlama etkisi, ne kadar olursa olsun, ekonomiyi canlandırmayı amaçlayan açık kaynaklı hükümet harcamalarının çarpan etkisini azaltır. Hatta bazı iktisatçılar, dışlama etkisini çarpan etkisini tamamen reddeden teorileştirir, böylece pratikte hükümet harcamalarının neden olduğu çarpan etkisi olmaz.
Çarpan Etkisi nedir?
Çarpan etkisi, ekonomiyi canlandırmaya yönelik hükümet harcamalarının, ek olarak ekonomiyi canlandıran özel harcamalarda artışlara neden olduğu teorisini ifade eder.
Temel olarak, teori hükümet harcamalarının hane halklarına ek gelir sağlamasıdır ve bu da tüketici harcamalarının artmasına neden olmaktadır. Bu da ekonomiyi daha da teşvik eden iş gelirleri, üretim, sermaye harcamaları ve istihdama yol açar.
Teorik olarak, çarpan etkisi, nihai olarak toplam gayri safi yurtiçi hasılada veya GSYİH'da, devlet harcamalarındaki artış miktarından daha fazla bir artış üretecek kadar yeterlidir. Sonuç, artan milli gelirdir.
Kalabalıklık Etkisi Nedir?
Teoride, dışlama etkisi çarpan etkisi için rakip bir güçtür. Bu, mevcut toplam finansal kaynakların bir kısmını kullanarak devlet harcamalarını özel harcamaları "dışarıda bırakmak" anlamına gelir. Kısacası, dışlama etkisi kamu sektörü harcama faaliyetlerinden kaynaklanan özel sektör harcama faaliyeti üzerindeki azaltıcı etkidir.
Kalabalıklaşma teorisi, hükümet harcamalarının, artan vergilendirme veya finansman yoluyla özel sektör tarafından finanse edilmesi gerektiği varsayımına dayanmaktadır. Bu nedenle, devlet harcamaları özel kaynakları etkin bir şekilde tüketir ve bu kaynaktan elde edilen olası faydalara karşı tartılması gereken bir maliyet haline gelir. Ancak, maliyetin belirlenmesi zor olabilir, çünkü kaynakları hükümete yönlendirilmediyse özel sektörün görebileceği ekonomik fayda miktarını tahmin etmeyi içerir.
Kalabalıklaşma teorisinin bir kısmı da finansman için sınırlı bir para arzı olduğu ve hükümetin borçlanması ne olursa olsun özel sektör borçlanmasını azalttığı ve bu nedenle büyümedeki ticari yatırımları olumsuz etkileyebileceği fikrine dayanmaktadır. Ancak, düz para birimlerinin ve küresel bir sermaye piyasasının varlığı, sınırlı para arzı kavramını sorgulayarak bu fikri karmaşıklaştırmaktadır.
Ekonomist Bağımsız Değişkenleri
Teoride, dışlama etkisi hükümet harcamalarının net etkisini azalttığı için, buna karşılık devlet teşvik harcama harcamalarının çoğalma derecesini azaltır.
Ekonomistler arasında, özellikle 2008 mali krizinden sonra başlatılan muazzam hükümet harcamalarının ardından, hem çarpan etkisinin hem de dışlama etkisinin geçerliliği konusunda yoğun bir tartışma var.
Klasik iktisatçılar, dışlama etkisinin daha önemli bir faktör olduğunu savunurken, Keynesyen iktisatçılar çarpan etkisinin, özel sektör faaliyetlerinin dışlanmasından kaynaklanan potansiyel olumsuz etkilere göre daha ağır bastığını iddia ediyorlar.
Bununla birlikte, her iki kamp da büyük ölçüde bir noktada hemfikirdir: Hükümetin ekonomik teşvik faaliyetleri yalnızca kısa vadede etkilidir. Nihayetinde ekonomilerin sürekli olarak borç altında derin bir şekilde çalışan bir hükümet tarafından sürdürülemeyeceğine inanıyorlar.